Moby Dick

Pequod adli bir balina gemisinin son yolculugunu, balinalarin nasil avlandiklarini, geminin sonunda nasil battigini anlatan Moby Dick, ilk bakista denizlerde gecen bir serüven romani sanilabilir. Ne varki insan Moby Dicki okudukca, okuduklarini düsündükce, kitabin derinligini, gercek anlamini sezmeye baslar. Bu derinligi, gercek anlami sezmeyenler ise, balina aviyla ilgili, heyecanli bir öykü olarak, gene de Moby Dickin pekala keyfini cikarabilirler. Mina Urgan böyle tanimliyor Beyaz Balinanin romanini, Zaman zaman cikardigi o garip seslere burnundan konusma derseniz, balinayi horlamis olursunuz. Hem balinanin söyleyecek nesi olabilir Ben, derinligi olan hic bir varlik görmedim ki, bu dünyaya söyleyecek sözü olsun, Gecimini saglamak icin bir kac söz kekelemek zorunda kalir, olsa olsa. Ne mutlu ona ki, dünya duyuverir sesini. Melvillein sesini gec de olsa duymustur dünya; ABDli romanci, öykücü ve sair Herman Melville 1819-1891, denizi, gemicileri, balinalari ve tabii bu arada kinin ve tutkularin tutsagi olan insan ruhunu, düzyazi biciminde yazdigi bu siirde, ironi, mitoloji ve gercekciligin ic ice gectigi bu romaninda anlatiyor. Sabahattin Eyuboglu ve Mina Urganin akici Türkcesinden...
Tadimlik
Ne berbat sokaklardi bunlar Sagda solda, ev degil, kara kara yiginlar vardi sanki. Yer yer de, bir mezarin icinde gezinen isiklara benzeyen mumlar. Haftanin son günü, gecenin bu saatinde, kentin bu mahallesi nerdeyse issizdi. Ama cok gecmeden, bulanik dumanli isiklar sizdiran, basik ve genis bir binanin önüne vardim. Kapisi sanki kollarini aciyordu bana. Halka özgü yerlerin bakimsiz hali vardi burada. Ayagimi iceri atar atmaz, esikteki kül tenekesine carpip yere yuvarlandim. Tozdan dumandan bogulacaktim nerdeyse. Bu da ne dedim. Gomorra1 harabelerinin külleri mi yoksa Capraz Zipkinlardan, Kilicbaligindan sonra, bunun adi da Tuzak Hani olsa gerek. Her neyse, ayaga kalktim, icerden gelen gür bir sese dogru ilerleyip, ikinci bir kapiyi actim. Cehennemde lanetliler kurultayi toplanmisti sanki. Yüzlerce kara surat bana cevrildi. Arkalarinda, kiyamet gününün kara bir melegi, bir kürsünün üstüne acilmis kitabi yumrukluyordu. Bir zenci kilisesiydi burasi. Ve vaiz, cehennemdeki karanliklari, aglasip bagirismalari, dövünmeleri anlatiyordu. Vay vay, Ishmael diye mirildandim gerileyerek, Tuzak Hani amma da berbat karsiliyor insani Biraz daha ilerleyip, doklara yakin bir yerde, sönük bir isigin önünde durdum. Kasvetli bir gicirti duydum tepemde. Basimi kaldirinca, kapinin üstünde sallanan bir tabela gördüm. Belli belirsiz bir resim vardi bu tabelada Dümdüz fiskirip serpilen bir su. Altinda da su yaziliydi Fiskirti Hani -- Sahibi Peter Coffin, yani Peter Tabut. Tabut Fiskirti Oldukca ugursuz bir alamet bu. Ama Tabut soyadi Nantuckette yaygindir derler. Bu Peter de buraya Nantucketten gelmis olsa gerek. Isik böylesine sönük, yer böylesine issiz, kirik dökük kücük ev yanik bir mahallenin yikintilarindan buraya getirilmise benzedigine, sallanan tabela fakir fakir gicirdadigina göre, odanin ucuzu da, nohut kahvesinin en alasi da burada olmali dedim kendi kendime..