Sonnenschein

Oddzialy SS, pogromy Zydow, getta, obozy koncentracyjne to tematy doskonale znane i bliskie polskiemu czytelnikowi. A jednak dokumentalnej powiesci DaSy Drndic nie sposob porownac do zadnej z opublikowanych dotychczas ksiazek o mrocznych czasach nazizmu. Bezlitosnie suche dane, zdawkowe dialogi i wyraziste postacie rzucaja upiorne swiatlo na niedostrzegane wczesniej pytania o dwuznaczna neutralnosc Szwajcarii czy procedury finansowania przejazdow wiezniow do obozow zaglady. Faktograficznosc Sonnenschein przypomina zbieranie materialow dowodowych w postepowaniu przeciwko Zlu i bolesnie uwypukla dramat bohaterow, ktorych zycie jest jedynie wypadkowa kaprysow historii.
Sonnenschein to jednak przede wszystkim odwazny gest chorwackiej autorki, ktora odslania gorzka prawde o pochodzeniu setek tysiecy dzieci wojennej zawieruchy. To przejmujaca historia o piekielnym planie Himmlera - o stowarzyszeniu Lebensborn, "Zrodle zycia", ktore jako gniazdo idei "Mein Kampf" stalo sie zrodlem cierpienia pokolenia z zaklamana tozsamoscia.

"Przez piecdziesiat lat zamykali nam usta. Przez piecdziesiat lat nasz los byl tematem tabu. Az do 1990 roku o nas nie mowiono, nie istnielismy. Ale archiwa nas dotyczace wciaz sa otwarte. Przycupnely w nich zniszczone zycia. My, dzieci Lebensbornu, jestesmy juz starzy. Wielu z nas nigdy sie nie dowie, kim jest. Pozno zaczelismy szukac".
(z Sonnenschein)

"Tysiace imion, tysiace imion bez opowiesci, setki niedokonczonych zdarzen: czyli rysunek przeszlosci, ktora obciaza swoich bohaterow.
Jeszcze dotkliwiej obciaza uwaznego czytelnika. Imiona, nazwy, liczby, zdarzenia - zbyt ich wiele, by ulozyly sie w uporzadkowana calosc.
Jest ich tak duzo i taki chaos wywoluja, ze czytelnik chcialby uciec do innego planu powiesci. Ale go nie znajduje. Trwa zatem w pokorze i milknie na dlugo po zamknieciu ksiazki".
Anna Grupinska