Ekaterini (EUROPEJKI)

"Ekaterini" to opowiesc o swiecie widzianym poprzez losy jednej rodziny, ale tez o trwaniu, w tym konkretnym przypadku o trwaniu kobiety, tytulowej Greczynki Ekateriny, od jej mlodosci w przedwojennej Grecji az do smierci w rozpadajacej sie Jugoslawii ledwo kilka lat temu. Opowiesc o milosci, o moralnosci, o godnym starzeniu sie, o tesknocie za morzem, o malych miasteczkach i wielkich miastach, o polityce, o ludzkich charakterach, o spotkaniach roznych swiatow i roznych kultur.

"Ta epicko zakrojona opowiesc o trzech pokoleniach grecko-serbskiej rodziny - poza wszechobecnym, zmyslowym, nieomal przekornym zachwytem nad zyciem - wydaje sie stawiac jedno podstawowe pytanie: po co jest dana pamiec? Zeby wiedziec, do czego sie teskni? By miec swiadomosc, ze 'fasony kapeluszy sie zmieniaja, ale problemy pozostaja niezmienne, jak stare przepisy'? Zeby umiec rozpoznawac to, co przeminie, od tego, co stale?Gwarantem stalosci sa dla Mariji Knezevic 'korzenie, z ktorych sie wywodzimy'. 'To smutne, co nieuchronnie znaczy - smieszne, jak malo wiemy o swoich przodkach'. W swiecie tytulowej bohaterki, Katerini - w tym wielokulturowym tyglu historii i jezykow; pocietym czterema wojnami, wypelnionym walka o przetrwanie i tesknota do zapamietanych zapachow, miejsc, ludzi - czula, ale nie czulostkowa, pamiec o korzeniach oraz jezyk sa tymi elementami, dzieki ktorym mozliwa staje sie realizacja starej sokratejskiej maksymy, wyrytej na architrawie delfickiej swiatyni: 'poznaj samego siebie'."


Ewa Kujawska

"Przed nami obraz poetyckiej opowiesci gdzie smak morza srodziemnego miesza sie z posmakiem nieuchronnosci przemijania. Rytmy zycia wplecione w rytmy wojny. Mentalne podroze w przestrzeni i w czasie. Wsrod zapachu morza, cytryn i pomaranczy rozgrywa sie wojna powszechna i wojna pojedynczego zyciorysu. Jakby autorka chciala powiedziec, ze ta najwazniejsza walka jest walka z wlasnym losem, gdzie sila pojedynczego zyciorysu bywa wazniejsza nawet w obliczu koniecznosci dziejowej. Pojedynczy los jednostki jest jak most nad gwaltownym nurtem historii i dziejow. Zwyciestwem w tej walce jest milosc. Milosc powszednia jak chleb. Mimo przeciwnosci losu z jakimi borykaja sie bohaterowie autorka uczy czytelnika patrzec w niebo. W tej ksiazce byc moze jest klucz do zrozumienia czym jest przemijanie. A wszystko to w polaczeniu z ciekawym jezykiem sprawia wrazenie, ze inspiracja jest posluszna pisarce i prowadzi ja do swiata `szybko zmieniajacych sie obrazow`. Jak przyplyw i odplyw morza..."


Ewa Sonnenberg