Zapiski z domu wariatow

Po nieudanej probie samobojczej Christine Lavant zglosila sie do kliniki psychiatrycznej w Klagenfurcie, gdzie spedzila szesc tygodni - byl rok 1935, przyszla autorka miala dwadziescia lat. Ow obraz z przeszlosci zostal wywolany i poddany obrobce literackiej jako "Zapiski z domu wariatow" ponad dekade pozniej, aczkolwiek pierwsza niemiecka edycja ukazala sie dopiero w 2001 roku.
Lavant nie odwazyla sie wydac tej ksiazki za zycia - byc moze nie tylko ze wzgledow osobistych, ale i z powodu szerszego kontekstu historycznego, tj. niechlubnego uwiklania Austrii w nazizm. Po II wojnie swiatowej okazalo sie bowiem, ze w czasach III Rzeszy w szpitalu, w ktorym kilka lat wczesniej przebywala pisarka, przeprowadzano eksterminacje osob chorych umyslowo i uposledzonych. Autorka, pelna tez watpliwosci co do opisu postaci majacych rozpoznawalne pierwowzory, zniszczyla wlasny rekopis. Pozniejsza publikacja byla mozliwa dzieki manuskryptowi zachowanemu przez tlumaczke, ktora w latach piecdziesiatych przelozyla fragment na jezyk angielski.
"Zapiski" to proza jednoczesnie autentyczna i wyrafinowana, osobista i pelna dramatyzmu narracja laczy sie w niej z artystyczna dojrzaloscia i oryginalnoscia jezyka.


"Jedna z prekursorskich pozycji szerokiego dzis, cenionego i silnie obecnego w literaturze niemieckojezycznej nurtu beletrystyki zmagajacej sie z tematem choroby".
Arkadiusz Zychlinski

"Christine Lavant wyszukuje historie o archaicznym rozmachu, a jednak w pelni wspolczesne".
Carola Wiemers, Deutschlandradio

"Opowiesc bez jednoznacznych moralow i scenariuszy, a jednoczesnie niezwykle zapadajaca w pamiec, poruszajaca interesujace aspekty ludzkiej psychiki, cielesnosci, zniewolenia i relatywnej definicji wolnosci".
Inez Okulska

Christine Lavant (1915-1973) - austriacka poetka i prozaiczka. Urodzila sie w ubogiej, wielodzietnej rodzinie i ze wzgledu na liczne przewlekle choroby zmuszona byla przerwac edukacje szkolna. Azylu szukala w tworczosci, malujac oraz piszac. Debiutowala proza "Das Kind" (1948, "Dziecko"), nastepnie wydala kilkanascie ksiazek. Po polsku dotychczas ukazal sie tylko wybor jej wierszy "Nocny krzyk pawia" (2000) w przekladzie Ryszarda Wojnakowskiego. Tworczosc Lavant cenil m.in. Thomas Bernhard. Pisarka jest dwukrotna laureatka Nagrody im. Georga Trakla (1954, 1964), natomiast trzy lata przed smiercia otrzymala Wielka Austriacka Nagrode Panstwowa w dziedzinie literatury (1970). W ostatnich latach tworczosc Lavant przezywa w Austrii prawdziwy renesans.